Angst Essen Seele Auf / Korku Ruhu Kemirir (1974)

Rainer Werner Fassbinder'in kısa sürede çok sayıda işe imza attığı filmografisinin nadide parçalarından olan 74 yapımı Angst Essen Seele Auf / Korku Ruhu Kemirir, buruk bir aşk öyküsü üzerinden toplumsal değer yargıları, ahlak anlayışı ve yabancı düşmanlığını anlatır...

Almanya'da göçmen bir işçi olan Faslı Ali ile temizlikçilik yaparak yaşamını sürdüren, Ali'den yaşça hayli büyük Emmi'nin tanışmaları ve yaşadığı aşkı anlatır film. Yağmurlu bir gecede, göçmen işçilerin takıldığı bir bara uğrayan Emmi'nin orada Ali ile tanışıp, dans edişi, daha sonra beraber kadının yalnız yaşadığı daireye gitmeleri ile başlayan ilişkileri, kadının dairesinde beraber yaşamaya başlamaları ile devam eder...

Şüphesiz sorunlar da buradan itibaren başlar. Kadının çevresindeki tüm insanlar, Ali ile olan ilişkisinden rahatsız olur. Bu noktada yabancı düşmanlığı vurgusunun altı göze sokmadan, çok iyi çizilir. Aralarındaki yaş farkı da işin tuzu biber olur kadının çevresindekiler için. Belki de yabancı düşmanlıklarını gizlemek için sığındıkları daha masumane görünen ama yine önyargılarla ve klişe bir ahlak anlayışı ile dolup taşmış bir neden...

Önceleri buna göğüs germeyi deneseler de ilişki doğal olarak çatırdamaya başlar. Ali, kendisi gibi göçmen bir kadın ile daha birlikte olmaktadır. Burada masumane görünen iki başkarakterin de tüm naifliklerine rağmen "genelgeçer" kurallardan kaçamadıkları anlaşılır. Her ne kadar Ali'yi her şartta kabul ettiğini söyleyen Emmi masum gözükse de finalde ilişkileri ile ilgili bulduğu "çare" her şartta Ali'yi "yabancı" kılmaya devam etmektedir. Tüm masumluğuyla onu kabul eder görünen kadının yanından sık sık ayrılıp diğer kadınla birlikte olmaya devam eden Ali, yüzeyde kadından daha "itici" görünmektedir belki ama tek yaptığı neyi denerse denesin "yabancı" olarak kalacağını anladığı bir dünyadan ara ara ayrılıp, ait olduğu dünyadan biriyle, ait olduğunu hissettiği bir yerde vakit geçirmektir. Burada "kuskus pilavı" gibi ufak ve hatta komik görünen ufak ayrıntılardan, çok anlamlı şeyler yakalamayı becerir yönetmen...



Film aslen, Douglas Sirk'ün All That Heaven Allows'unun serbest bir yeniden çevrimidir. Zaten atmosfer olarak Sirk melodramlarının genel havası filmde fazlasıyla mevcuttur. Eleştirel boyut elbette onun filmlerinden daha ileridedir. Oradaki zengin kadının bahçıvanına aşık olması mevzusu, burada yabancı düşmanlığı ve yaş farkı gibi başka iki "tabu"olan konuya dönüşmüştür. Hatırlanacağı üzere, Todd Haynes de 2002 yapımlı Far From Heaven ile aynı melodram başapıtını bir kez daha yeniden çevirmiş ve işi "zengin kadın ile siyah bahçıvan" noktasına götürmüş ve hatta kadının kocasını eşcinsel yaparak farklı bir tabuyu daha olaya dahil etmişti...

Başrolde Emmi rolündeki Brigitte Mira ve aynı zamanda yönetmenin 70'ler başında sevgilisi olan ve pek çok filminde oynayan Ali rolündeki El Hedi ben Salem gerçekten muhteşemdirler. "Oynamak"tan ziyade sözkonusu karakterlere "dönüşür"ler adeta. Yönetmenin kendisi de küçük ama akılda kalıcı bir rolle görünür perdede...


Angst Essen Seele Auf / Korku Ruhu Kemirir , hala izlememiş olan sinefillere şiddetle tavsiye edilesi bir klasik olmakla birlikte, Fassbinder ile tanışmamış genç kuşaklar için iyi bir başlangıç filmi de olabilir aynı zamanda...